Brockway Motor Company – Trucks and Buses

Brockway Motor Company

Brockway Bus 1929

1945 Brockway 78

G690 “Treadway” 6 ton 6×6

Brockway Motor Company was a builder of custom heavy-duty trucks in Cortland, New York, from 1912 to 1977. It was founded as Brockway Carriage Works in 1875 by William Brockway. His son George Brockway later turned the carriages into a truck manufacturer in 1909.

During World War II Brockway manufactured the B666 heavy truck, including the B666 Daybrook M-II-A bridge erector and C666 Quick Way crane, as well as G547 and G690 6-ton 6×6 bridging trucks, part of a standard design series also built by Corbitt and White. G547 “Treadway” trucks had a large hoist on the rear for self-unloading, while the G690 chassis were fitted with “Quickway” cranes, also used in bridging operations.

The company was purchased by Mack Trucks Inc. in August 1956 and remained a division of Mack until its closing in June 1977. Mack cited “union troubles” for the closure.

All 6-ton military trucks (of all manufacturers) had Hercules HXD 855 cu in (14.0 L) I6 gasoline engines, developing 202 hp (151 kW) at 2150 rpm and 642 lbf⋅ft (870 N⋅m) of torque at 900 rpm.

Brockway commercial trucks primarily used Cummins engines, though many were powered by Detroit Diesels. Some Brockway trucks were equipped with inline six engines fitted with Rochester 2G (DualJet) carburetors.

There is a Brockway Truck show in Cortland each year with many events occurring at the official Brockway Museum located in Homer, NY at the Central New York Living History Center.

The hood ornament used by Brockway was a husky dog with pulling harness, thus giving Cortland the nickname of “Huskie Town USA”.

A documentary about the trucks and the Brockway company is available from Wiffle Ball Productions in Cortland, New York.

The Brockway story extended you can read here:

http://www.coachbuilt.com/bui/b/brockway/brockway.htm

What follows is a blog about Brockway Buses what I made in october 1913:

https://myntransportblog.com/2013/10/29/buses-brockway-usa/

Pictures of Brookland Trucks from my personal collection:

Brockway on YouTube:

https://youtu.be/Au1G0ya1DgQ

References

1. Jump up^ B666 Daybrook M-II-A bridge erector: length: 370 in., width: 100 in., height: 103 in., weight: 26500 lb, about 13 tons
2. Jump up^ C666 Quick-Way revolving crane: length: 408 in., width: 100 in., height: 136 in., weight: 35275 lb, about 18 tons
3. Jump up^ Doyle, David (2003). Standard catalog of U.S. Military Vehicles. Krause Publications. pp. 208–212. ISBN 0-87349-508-X.
4. Jump up^ Wren, James A.; Wren, Genevieve (1979). Motor Trucks of America. Ann Arbor MI: The University of Michigan Press. pp. 215, 313. ISBN 0-472-06313-8.
5. Jump up^ Doyle (2003), p. 212.
6. Jump up^ Street Rodder, 1/85, p.14.
7. Jump up^ “Central New York Living History Center”.

• Brockway Truck Preservation Association

MERCURY School and Highway Buses New York USA

This is not the MERCURY what this blog is about.

1954 Mercury XM-800 Dream Car

Is it about some beautiful Mercury’s?

No it’s about

MERCURY Buses

Mercury Brockway Buses – built by Mercury Aircraft, Hammondsport, NY

Penn Yan Buses Division of Hammondsport,New York.
Mercury Buses were built there from 1945 -48. They built school buses sold mostly in New York State.

In 1945, Mercury Aircraft decided to diversify their company and purchased Penn Yan Bus Bodies Inc. of Penn Yan, New York.

Penn Yan Bus Bodies Inc. was located on Liberty Street in Penn Yan and was formed when Whitfield and Sons Coach Builders Co. of Penn Yan went bankrupt in 1933.

Brockway-Mercury Bus

Whitfield and Sons Coach builders had been building coach and bus bodies since 1885. During the mid 20’s to the early 30’s, they built school buses too.

Willet Wetmore of Penn Yan bought the bankrupt Whitfield and Sons Coach Builders Co. and leased property and buildings from the Penn Yan Boat Co. on Liberty Street in Penn Yan and formed Penn Yan Bus Bodies Inc. of which he was president.

In 1941, the Penn Yan Bus Bodies Inc. building was seriously damaged in a fire that also damaged equipment and inventory. This may have been what lead Mr. Wetmore to seek a buyer for his company.

Back to 1945, this is when Mercury Aircraft steps in according to the article from the Geneva Times, and purchases remaining equipment and inventory belonging to Penn Yan Bus Bodies Inc. They opened a new Facility in Hammondsport, New York — Mercury Buses, Penn Yan Buses Division. Here they built 250 -300 school buses between 1945-48 utilizing techniques borrowed from their success in aircraft manufacture. Their school buses were built using aluminum frames and bodies that incorporated chassis by Brockway, Mack, Dodge, Ford, and International.

Here are examples of their construction sent to me by Mercury —

A model of a Mercury Bus resides in the Glen Curtiss museum in Hammondsport —

In 1948, Mercury decided to sell the Penn Yan Buses Division. Karl Kreutziger, who had been the sales manager of Mercury Buses, bought the division in 1948 to full fill Mercury’s contract for 100 unfinised school buses. From this purchase he formed Coach and Equipment Mfg, in Penn Yan, New York. They are still in business and one of the big success stories in New York State.

More pictures of Mercury Buses —

1967-68 Mercury-Bus

Buses body + coach builders HAINJE Heerenveen The Netherlands

Hainje was een Nederlandse carrosseriefabriek en busbouwer in Heerenveen die op 11 november 1907 werd opgericht door Bartele Hainje.

Het bedrijf werd bekend als hoofdproducent van de CSA-standaardstadsbus en nam ook deel aan de bouw van de standaard streekbus. Hainje is op 1 januari 1989 overgenomen door de Berkhof Groep te Valkenswaard, die op zijn beurt werd overgenomen door de VDL Groep.

Het bedrijf is sinds najaar 2010 als VDL Bus Heerenveen onderdeel van de busdivisie VDL Bus & Coach van de VDL Groep.

Geschiedenis

Bartele Hainje kwam als knecht uit Roordahuizum naar Heerenveen. Hij verdiende een loon van elf gulden in de week. In november 1907 kocht hij met tachtig gulden in de kas en een geleend kapitaal van 2000 gulden een Heerenveens bedrijf en begon zijn Rijtuig- en wagenmakerij B. Hainje. In het bedrijf werden onder meer kruiwagens en bakkerskarren gemaakt. In 1922 vroeg een klant om een “bak” op een Ford-chassis te bouwen. Deze bus was het begin van de carrosserie- en bussenbouw in de fabriek van Hainje. In 1925 droeg Bartele Hainje het bedrijf over aan zijn zoon Abe, die een halve eeuw directeur bleef. Door het personeel werd in 1957 ter gelegenheid van 50 jaar een maquette van de fabriek gemaakt. Ook toen het na 1962 geen familiebedrijf meer was, bleven de Hainjes aan de leiding, want in 1975 nam zijn zoon Bart Hainje de directie over.

De fabriek was jarenlang gevestigd aan het zuideinde van de Leeuwarderstraatweg te Heerenveen. Later werd aan de Leeuwarderstraatweg een nieuwe vestiging gebouwd, ruim 200 meter noordelijker dan de eerste. Op 14 november 1980 legde Abe Hainje de eerste steen voor de nieuwbouw op het industrieterrein Area Kanaal aan de Wetterwille te Heerenveen. Reeds op 17 augustus 1981 reed als opening de eerste bus van de band.

In 1962 werd Hainje een dochteronderneming van de Verenigde Machinefabrieken (VMF), waarvan ook Werkspoor–Utrecht deel uitmaakte. Omdat de uurtarieven die Werkspoor-Utrecht in rekening moest brengen te hoog werden – en ook omdat de streekvervoerbedrijven van de Nederlandse Spoorwegen geen afnamegarantie wilden afgeven – had Werkspoor de bouw van bussen gestaakt, waarna die naar Hainje werd overgeheveld. Hainje bleef door de overname wel volledig zelfstandig. In de jaren ’60 ging het slecht met VMF. Bij Werkspoor vielen massaontslagen: 1900 mensen kwamen op straat te staan. In 1965 ging VMF verder onder de naam Verenigde Machinefabrieken-Stork. In 1971 werd Hainje ondergebracht bij Stork.

De naam Hainje verdween op 1 januari 1989 nadat het bedrijf werd overgenomen door de Berkhof Groep. Deze wijzigde de naam in Berkhof Heerenveen. Volgens oprichter-directeur A.G. Berkhof was de naamswijziging noodzakelijk omdat Hainje op dat moment, zoals hij zei, een “kwaliteitsprobleem” had en vrijwel uitsluitend werd geassocieerd met standaard-stadsbussen. Andere door Berkhof overgenomen bedrijven zoals Kusters en het Belgische Jonckheere (nu VDL Bus Roeselare) mochten hun naam behouden. Het huidige VDL Bus Heerenveen bouwt in de vestiging Heerenveen nog immer vooral stads- en streekbussen.

Hainje-producten

Stads- en streekbussen

Al in de jaren 1950 en 1960 bouwde Hainje enkele series stadsbussen voor de RET. Voor het streekvervoer op het platteland kwamen in die periode veel Scania-Vabis– en DAF-bussen uit deze fabriek.

Het bedrijf ging nadat de Werkspoor busdivisie was overgenomen vanaf 1962 ook zelfdragende bussen met Leyland-componenten bouwen, deels van het type bolramer, in licentie van Werkspoor. Doordat Hainje vanaf de jaren zestig steeds meer overging op seriebouw voor grote stads- en streekvervoerders en daardoor geen maatwerk meer kon leveren, moesten trouwe klanten als de Friese particuliere busbedrijven LABO, LAB en ZWH uitwijken naar andere busbouwers, zoals Smit Joure.

Standaard-stadsbus

Hainje werd vooral bekend door de rode standaardbus (CSA). Dit bustype werd gebouwd tussen 1966 en 1988. Het ontwerp was gekocht van Werkspoor. Hainje was wel verantwoordelijk voor de bouw van verreweg de meeste bussen van dit type. Een beperkt aantal standaardbussen is in de late jaren zestig gebouwd door derden, namelijk Verheul en Den Oudsten. In 1982 presenteerde Hainje de tweede generatie standaardbus. Deze werd geproduceerd tot en met 1988.

In 1977 toonde Hainje een gelede bus voor het GVB Amsterdam met een standaardbus-carrosserie. In de jaren ’80 ontwikkelde Hainje ook enkele korte midibussen met een standaardbus-carrosserie.

Standaard-streekbus

In de jaren 1974-1984 bouwde Hainje ook de standaardstreekbus. Deze bussen op DAF-chassis werden geleverd aan BBA, Centraal Nederland, DVM, GADO, NZH, VAD en ZWN. Ook werden er bussen op Volvo-chassis gebouwd, voornamelijk aangeschaft door BBA, Tensen, VAD, CAO en TET.

Standaardbus 2000

In 1987 presenteerde Hainje de Standaardbus 2000, bedoeld als opvolger van de standaard-stadsbus. Omdat het principe standaardisatie werd afgeschaft is van deze opzet weinig terechtgekomen. Dit type bus werd voornamelijk geleverd aan de Zuidooster. In 1989 ontwierp Duvedec een moderner front voor de Standaardbus 2000.

Portretten van Hainje-producten

1922-chevrolet-hainje-sneek

1922 Hainje Chevrolet B-10303

1923 Chevrolet Hainje Bus

1924 Chevrolet Hainje col lTD Cupido 6 Terschelling

1924 Chevrolet Hainje 20pers B-7257B

1925 Ford T Hainje Heerenveen B-5225

1927 Chevrolet Hainje

1927 Chevrolet Hainje Heerenveen Hoofdbrug B-7257

1928 Ford V8 Hainje Heerenveen B-9274

1930 Hainje Ingebracht door Bangma Oosterzee

1931 Ford-Hainje Cupido 8 collTD

1931 International Hainje Heerenveen

1932 Diamond T Hainje

1932 Diamond T.van de LAB (Leeuwarder Autobedrijf) met een carrosserie v Hainje Heereveen B-13888

1932 ESA 5 Dodge Hainje

1932 ESA 7 G.M.C. TX Hainje.

1932 ESA 9-1 Kromhout 5 LW Hainje

1933 Chevrolet carr Hainje B-4862

1933 Chevrolet Hainje NTM

1934 De Dion Bouton Hainje

1934 Diamond T Hainje Heerenveen

1934 Diamond T North Bay to Huntsville, Ontario

1934 ESA 4 Renault Hainje

1935 ESA 8 REO. Kromhout. Hainje

1935 Esa 12-1 Chevrolet, Hainje. (Ex Habo Haulerwijk)

1935 Ford V8 Hainje B-20623 Rally Monte Carlo

1935 Oldsmobile Hainje 20 zitpl

1936 ESA 16-1 Kromhout Hainje 5 LW. (Al in 1940 naar D.W)

1936 Ford V8 Hainje

1936 Ford V8T carr. Hainje Heerenveen B-7387

1936 Ford-Hainje uit 1936, gefotografeerd © door Jan Voerman op 4-8-1940 in Den Bosch

1936 Hainje-Kromhout-B-4LK Hainje werd op 11 november 1907 in Heerenveen opgericht

1937 Ford van Koopmans Jubbega met carroserie van Hainje

1938 Brockway Car Hainje

1938 Diamond T Hainje B-4935 OEHOE

1938 Diamond-Hainje, 30 zitplaatsen

1938 Diamond-Hainje,  © foto van Jan Voerman te Noordwijk

1938 Ford A Hainje Heerenveen

1938 Ford Hainje B-21375

1938 Ford V8, 798W, Hainje

1938 Kromhout Hainje

1938 Opel nr 6 Hainje

1938 Volvo bus met Hainje carrosserie, nr.25

1939 Diamond T, carr. Hainje Hoekstra – de Jong Oudega HO

1939 Opel-Hainje foto genomen op 7-4-1941 © door Jan Voerman DABO 30 Assen station

1940 Ford met carrosserie van Hainje

1940 Kromhout TB4S carr. Hainje Heerenveen B-24595

1941 Opel B183 Hainje

1941 Opel Hainje Heerenveen B-12212a

1942 Hainje fleet Holland number plate B-26324

1945 Dodge-Hainje, © foto genomen door Jan Voerman

1946 Leyland Hainje  B-31744

1947 Scania Vabis Hainje © Jan Voerman

1948 Scania Vabis Hainje Heerenveen B-22594

1948 Scania Vabis met een Hainje carrosserie

1948 Scania-Vabis nr. 61 met carrosserie van Hainje

1949 Volvo carrosserie van Hainje Schutte17

1949 Kromhout nr.19 met tweede carrosserie van Hainje Schutte

1950 Ford F5 V8 Hainje Heerenveen B-33225

1950 Hainje op bus RAI stand 40

1950 Kromhout Hainje NB 35 43

1951 Guy-Vixen. Carrosserie. Hainje

1952 Albion Hainje B-30004 uit Nederland

1952 NB-10-15 Saurer carrosserie Hainje

1952 Saurer N4C-H-CT2D carr. Hainje  NB-69-68 © RJM v d Zant

1952 Scania Vabis Hainje gefotografeerd © door Jan Voerman

1953 NB-78-49 Bedford SB with Hainje coachwork

1956 Scania Vabis Hainje, © Wim Vink

1957 DAF Hainje » 6311 TB-38-98

1957 DAF Hainje » 6315 UB-32-43 NTM

1957 DAF Hainje » 6315 UB-32-43 NTM

1957 DAF Hainje 6320 UB-47-75

1957 DAF Hainje 6325 UB-70-82

1957 ScaniaVabis Hainje » 3251 GADO

1958 Groninger Autobusdienst Onderneming (GADO) bus 7414 van het type Hainje – Leyland-Werkspoor LE-WS te Bolsward

1958 Leyland-Hainje-reiswagen VAD 7427

1958 Scania Vabis Hainje KHvdZwaard

1958 Scania Vabis-Hainje © Wim Vink

1958 Scania Vabis-Hainje © Wim Vink

1960 DAF-Hainje © Wim Vink

1962 ESA 73  Kromhout Hainje TB 50 (Ex NTM Heerenv.)

1963 DAF Hainje

1964 Leyland Hainje

1964 ZVTM 4 Leyland Hainje Zeeland

1965 Hainje van het Mercedes Benz type LP 1113-57 naar Sneek bij Makkum

1965 Leyland-Hainje © Wim Vink

1965 Leyland-Hainje WimVink

1966 De eerste donkerrode standaardbus van de Amsterdamse bus.GVB 301-III

DAF-HAINJE

1967 Holland Saurer 4HK-HO Hainje 37 zitpl.47 stpl. © RJM v d Zant

1968 Daf – Hainje UB-39-33, door overname van de WATO,

bij de T.E.T. in gebruik genomen. Opname 1975 voor depot-garage Nijverdal

1968 DAF-Hainje © Wim Vink

1968 DAF-Hainje © Wim Vink

1969. Bus 128 ex WATO 28 Daf B1300 carr. Hainje

1971 DAF carr. Hainje-bus van Autobedrijf De Zuidwesthoek ZWH 88

1971 DAF Hainje » 6532 UB-03-35 ZO  Venray

 

1971 DAF-Hainje 191

 

1971 Leyland TC Hainje

 

1972 DAF Hainje MB 200 DO © O Nordsieck

 

1972 DAF-Hainje 211

 

1972 DAF Hainje

 

1972 Typisch Hainje-model, gebouwd voor streekvervoer en Koninklijke Landmacht. FRAM 630

 

1973 DAF Hainje 237

 

1973 DAF-Hainje ( 251 in 1986 gesloopt ) 241

 

1973 Volvo B58-50-Hainje nr.28 met ondervloermotor met 32 zitplaatsen

 

1973 Volvo-Hainje Wim Vink

 

1974 DAF Hainje SB200DKDL554 De RET 562 in Almere

 

1974 Daf TB Hainje Beverwijk

1975 DAF Hainje SB200

1975 DAF-Hainje ( 251 in 1986 gesloopt ) 316a

1975 HAINJE Heerenveen St Stdsb

Zie dat prachtige Centraal Station R’dam

1975 HAINJE St Stdsb

1976 DAF-Hainje © Wim Vink

1976 HAINJE Persmap

1976 Volvo met carrosserie van Hainje

1977 DAF SB Hainje Yearmodel

1977 DAF-Hainje 319

1977 Mercedes Schenk-Hainje gelede GVB 264

1978 Volvo DKDL554 met een Hainje opbouw

1978 HTM standaardbus 356 van het type Hainje-DAF

1979 DAF-Hainje-MB200DO-Linienb-GSM-1363

1980 Hainje Cuba

1980 Hainje Groningen

1980 Volvo met carrosserie van Hainje passeert als lijn 50 de grenspost Glanerbrug-Gronau

1982 DAF-Hainje ( 379 in 1985 gesloopt ) 350

1982 Op Kreta rijden in Rethymnon een viertal Neoplan DAF-Hainje Midibusjes

1982 Volvo B6 FA Midibus 119  met carrosserie van Hainje. Belbus voor de minder drukke lijnen

1982 Volvo B6FA Midibus nr. 119 met carrosserie van Hainje

1984 DAF-Hainje (eerste z.g tweede generatie ) 001

1984 Volvo B58 van VSL met carrosserie van Hainje

1986 DAF Hainje SB201DKDL554 RET 310

1986 DAF-Hainje  401a

1986 HAINJE 2e Gen Stadsbussen

1986 Hainje Daf 2e gen. BBA 102 Goirle Nieuwe Rielseweg

1986 Hainje ST2000 Tbus Tilburg

1986 Volvo B10 R met carrosserie van Hainje

1986 Volvo B10R nr. 10 met carrosserie van Hainje

1986 Volvo B10R nr. 505 met carrosserie van Hainje

1988 Hainje DAF Litouwen

1988 HAINJE Persmap RAI

1988 Volvo nr. 519 met carrosserie van Hainje onderweg naar Groot Driene in Hengelo

1988 Volvo nr. 522 met carrosserie van Hainje onderweg naar de Nijverheid in Hengelo

1988 Volvo-Hainje Wim Vink

1996 Hainje Uitvaartbus 24-10-2009-012 © wietze-buzzybeeforum

END

 

 

 

Buses bodybuilders AGOSTI Argentina

Carrosseria AGOSTI Argentina

AGOSTI

Agosti is a busbuilder from Argentina. I found 26 pictures from this company

that made chassis and body’s for mostly American + German motors.

On WWW is no INFO available.

 

1929 Brockway 90CJBC Agosti © Sergio Ruiz Diaz

1935 Chevrolet Agosti Linea 8

 

1936 FARGO AGOSTI

1938 Dodge – Agosti – Micro Ómnibus Quilmes

1938 Dodge – Agosti – Micro Ómnibus Quilmes

1939 Chevrolet – Agosti – Micro Ómnibus Quilmes

1939 Chevrolet -Agosti- Linea 25 la Blanca © Sergio Ruiz Diaz

1939 Dodge Agosti Linea 520

1941 Chevrolet GMC – Agosti Linea 178

1941 Fargo Agosti El Halcón

1943 Mercedes-Benz L 312 – Agosti + Bedford OB Agusti ©arcuri-deluca

1946 Chevrolet – Agosti – C.O.B.A. Linea 7

1946 Chevrolet – Agosti – Micro Ómnibus Quilmes

1946 DODGE Brothers Agosti ©Marcelo Salgado

1947 Agosti Excursion Larga distancia – Motor Unknown – ©Gamba Colección

1947 Chevrolet 1947-1951 – Agosti – El Halcón

1955 Bedford Agosti Argentina

1955 Bedford Agosti Interno 5

1956 Ford B 600 Perkins 6cyl Agosti

1957 Fargo – Agosti – Ex escolar

1959 Mercedes-Benz L 312 – Agosti – Flecha De Oro – ©Colección Gustavo del Manzo

1960 Bedford J6LZ1 – Agosti – Expreso Lanús – ©Colección Gamba

1960 Bedford J6LZ1 – Agosti – Línea 14 – Coche 13 – ©Freewheel69

1960 Bedford J6LZ1 – Agosti – Unión Platense

1962 Mercedes Benz L312 Agosti & Quilmescarr & Coop st Martin + FAC+ Belgrano AVALTEBROWN

1963 Mercedes-Benz L 312 – Agosti – Empresa General Roca

1935 dos microómnibus Fargo esperan turno de salida agosti

1935 El dibujo de Aníbal Trasmonte muestra un microómnibus Fargo, carrozado por Agosti con el color azul claro que se puede identificar

1935 Fotografía de un microómnibus Fargo carrozado por Agosti.

1940 International – Agosti, 1940, tal vez interno 14

1940 Interno 39, International – Agosti

1964 Bedford – Agosti – El Halcón

This is it.

Filed Under: AGOSTI, ARGENTINA, BEDFORD, Belgrano, Brockway, Carroceras, Chevrolet,DESOTO, DODGE, FAC, FARGO, Ford, GMC, Mercedes Benz, OLD BUSES, Perkins

Buses BROCKWAY USA

Bussen BROCKWAY USA

BROCKWAY

BROCKWAY- Plan de Valparaiso

Brockway 1920

Brockway Buss 1929

Brockway BT Järbo 1929

Brockway

BROCKWAY-MERCURY SCHOOL BUS 1930

Brockway Car Hainje bouwj. onb NL

Brockway MM3 6cyl 1928 (via Geesink, Weesp) – Werkspoor, Zuilenbusserie14

Brockway H6 Motor Company 1927, Cortland (NY-Noord Amerika) (via M.C. v.d. Wal, Haarlem) – Allan, Rotterdambusserie12

Brockway bus Haarlem IJmuiden

Brockway Haarlem NZH 019

Brockway Schoolbus

Brockway schoolbus

Brockway 1941

Brockway (1)

<!–

« overzicht voorwerpen uit tilburg

–>

Datering van het voorwerp: 1926-1933 Bron zie Link:

http://www.geheugenvantilburg.nl/component/option,com_raadplegen/Itemid,13/id,825/limitstart,135/

Brockway of Brok-Wee autobussen. Honderd jaar geleden kon je als gewone burger vanaf het station naar de Hasseltse Kapel met de stoomtram. Maar ook in de richting van Goirle of Hilvarenbeek. Daar kwam vanaf 1920 geleidelijk aan verandering in. Steeds meer ondernemende figuren begonnen een eigen lokale ‘wilde’ busonderneming. Er werd beweerd dat die bussen de tramhaltes langsreden om de daar wachtende passagiers op te pikken. Hoe dan ook, de autochassis, met name die van Ford, werden steeds goedkoper en met een eenvoudige bovenbouw kon je al gauw concurreren tegen de stoomtram die dan ook rond 1935 het loodje moest leggen.

Heikant-Korvel bij het Wilhelminapark, rond 1930. Met dank aan  Schmidlin Plus; Wilhelminapark

Ook omdat de ‘wilde bussen’ die in de Heuvelstraat stonden te wachten op passagiers, daar voor nogal wat overlast zorgden, besloot de gemeenteraad tot het invoeren van een officiële stadsdienst. Vanaf 1923 maakten allerlei Tilburgse bedrijven een offerte aan de gemeente, maar die accepteerde uiteindelijk dat de Amsterdamse firma Brockway per 1 april 1926 zou mogen starten met drie lokale buslijnen. Brockway Motor Company (1912-1977) was een Amerikaans productiebedrijf gespecialiseerd in het maken van chassis voor vrachtwagens en autobussen. De vraag naar bussen steeg in Europa en Brockway wilde zijn ‘bussen’ in Europa leveren door zelf plaatselijk busondernemingen op te richten. Vanuit het kantoor van de Nederlandsche Brockway Bus Maatschappij in Amsterdam, werden zo de HBBM (Haarlem, tot 1947), TBBM (Tilburg, tot 1933) en UBBM (Utrecht, tot 1937) gestart. De plaatselijke zelfstandige Brockway-bedrijven kregen te weinig startkapitaal om goed te kunnen functioneren, met het gevolg dat de gemeenten verplicht waren om bij te springen om de busdiensten mogelijk te maken. Tilburg bij voorbeeld kocht de bussen van Brockway al snel op en verhuurde ze weer terug aan Brockway. Een handelswijze die we nu kennen bij de plaatselijke voetbalclubs, die door de verkoop van hun voetbalstadion aan de gemeente hun financiering proberen rond te krijgen. Zo werd Tilburg al in 1927 eigenaar van de eerste zeven autobussen en vervolgens in 1930 van nog eens 6 bussen. De Brockway routes waren:

Advertentie Tilburgse Brockway Bus Maatschappij

Lijn I: Laarstraat – Korvelplein – Korvelseweg – Nieuwlandstraat – STATION – Gasthuisstraat – Goirkestraat – Heikant. Lijn II: Broekhovenseweg – Piusplein – Heuvel – Spoorlaan – STATION – Gasthuisstraat – Lange Nieuwstraat – Koestraat – Hoefstraat – Goirkeplein (het huidige Julianapark). Lijn III: Bredaseweg – Nieuwlandstraat – STATION – Spoorlaan – Heuvel – Bosscheweg – Insulindeplein – Lovensestraat – Oude Molen-bochtstraat – Besterdstraat – Veldhovenstraat – Wilhelminapark – Hasseltstraat.
Van deze lijnen reed lijn I om het kwartier en de beide andere eens per half uur. Later zouden die ook een kwartierdienst krijgen. De jaarlijkse tekorten van Brockway, leverden uitgebreide en langdurige vergaderingen op van de gemeenteraad met bijbehorende lange verslagen in de krant. Eén van de problemen was de hoge snelheid waarmee gereden werd. Het college gaf daarop als reactie ‘Voor de naleving van de dienstregeling is het echter nodig, dat de tijd, welke door het wachten bij de (spoorweg)overweg verloren gaat, ingehaald wordt, hetgeen alleen geschieden kan door tijdelijk een grotere snelheid dan de gebruikelijke te ontwikkelen’ Voor de zes nieuwe 6-cylinder 24-persoons Brockway-bussen die de gemeente in 1929 voor Brockway Tilburg kocht betaalde men f 7.775 voor elk chassis en f 3.450 voor de carrosserie, totaal f 11.225. Vergelijkbare koopkracht nu, ca. € 75.000. Om een verantwoorde beslissing te nemen vroeg men cijfers op bij andere gemeentes. Die varieerden nogal. In Maastricht kwam men met de exploitatiekosten per verreden km uit op 38,7 ct , in Apeldoorn op 30,8 ct en in Den Haag op 25,6 ct. Tilburg zat verreweg het laagste met 20,4 ct aan exploitatiekosten. Maar met een opbrengst van 17,7 ct, moest er toch door de gemeente 2,7 ct voor elke verreden kilometer bij. Vandaar de vraag in Tilburg, Brockway of Brok-Wee? In 1933 liep de licentie met Brockway af en verdween de TBBM. De gemeente heeft toen de exploitatie tot 1947 voortgezet onder de naam ‘Stadsdienst Tilburg N.V.’. Wel met de bussen van het merk Brockway waarvan men al eigenaar was. Als Tilburger kon je dus blijven zeggen ‘Ik neem de Brockway-bus’. Vanaf 1947 nam de B.B.A., die de interlokale busdiensten al verzorgde, ook het plaatselijke busvervoer over als ‘Stadsdienst Tilburg B.B.A.’. De Tilburgse bevolking reageerde positief op de invoering van het regelmatige en vrij betrouwbare Brockway busvervoer in 1926. Zie ook het Brockway-lied in de Geheugen-aflevering ‘Brockway (2)’. Foto 1: Zeldzame foto van een Brockway-bus, hier op route 1, Heikant-Korvel bij het Wilhelminapark, rond 1930. Met dank aan Schmidlin Plus; Wilhelminapark Foto 2: De Ford-bus in 1925 van Simons van het Smidspad. Simons onderhield een dienst tussen de Heikant en de Heuvel. Foto RAT-041491 Foto 3: Brockway-advertentie met de drie stadsroutes. Bron: RAT, Tilburgs adresboek 1928

Auteur: Frans  Kense |  kense@home.nl Dit e-mail adres is beschermd door spambots, u heeft Javascript nodig om dit onderdeel te kunnen bekijkenToegevoegd op: 15-11-2007, 18:52 bekijk alle bijdrages (223) van deze auteur

Ondanks een mailtje aan het geheugen van Tilburg voor officiële toestemming ontbreekt de toestemming, maar met bronvermelding durf ik het wel aan om dit stukje info met jullie lezers te delen.

Links naar dit bericht

Labels: Allan, Brockway, Bussen, Ford, Hainje, Mercury, Verleden, Werkspoor