DAF Buses, Trucks, Cars, Army, e.a. the Netherlands I t/m 1951

DAF (fabrikant)

DAF Trucks N.V.
Een van de eerste modellen, de z.g. “Zevenstreper”
Onderdeel van	Paccar Inc
Oprichting	1 april 1928
Producten	vrachtwagens en motoren
Website	daf.com

DAF, afkorting van Van Doorne’s Automobielfabriek N.V., is een auto– en een vrachtautofabrikant, in 1932 opgericht door Hub van Doorne.

Algemeen

In 1938 werd een prototype van een amfibisch voertuig gepresenteerd, met vierwielbesturing. In 1949 begon Hub samen met zijn jongere broer Wim de Automobiel Fabriek die zich toelegde op de productie van vrachtwagens. In 1953 wilde men ook personenauto‘s gaan maken. In februari 1958 rolde de eerste DAF met tweecilinder viertaktmotor en variomatic versnellingsbak van de band.

1970-DAF-2600-trekker, de eerste ‘moderne’ vrachtwagen

2001 DAF CF

In 1975 werd de personenauto-tak van DAF verkocht aan het Zweedse Volvo.

De vrachtwagendivisie bleef zelfstandig en nam in 1987 de vrachtwagendivisie van British Leyland over. In 1993 echter ging DAF failliet, maar werd in afgeslankte vorm doorgestart als DAF Trucks N.V. In 1996 werd het bedrijf overgenomen door het Amerikaanse Paccar.

Het begin

Op 1 april 1928 begonnen Hub en Wim van Doorne in Eindhoven (Nederland) een machinefabriekje met de naam Commanditaire Vennootschap Hub. van Doorne’s Machinefabriek, nadat zij eerder al in hun ouderlijke woonplaats Deurne (Nederland) in dienstverband werkzaam waren geweest op dat vlak. Zij vervaardigden constructiewerk, hetgeen leidde tot de bouw van opleggers. In 1930 werd de fabriek in Tuindorp in bedrijf gesteld. Aanvankelijk vervaardigden zij opleggers en aanhangwagens, vanaf 1934 onder de naam: Van Doorne’s Aanhangwagen Fabriek, oftewel afgekort D.A.F.. In 1936 werd de DAF-losser voor het overladen van spoorweglaadkisten op de markt gebracht, alsmede de tradoconstructie voor militair gebruik. Hiermee kon een vierwielige auto in een zeswielige veranderd worden. Ook produceerde men reeds pantserwagens.

In 1949 werden de eerste vrachtwagens geproduceerd, het betrof een aantal van ongeveer 150. Van het Nederlandse leger ontving men grote orders: zo bouwde men vanaf 1956 grote series vrachtwagens. Verder werden allerlei vindingen gedaan, zoals de roltrommel vuilniswagen en een uitschuifbare motor.

Personenauto’s

De eerste stappen naar autoproductie

Tijdens de Tweede Wereldoorlog had Hub van Doorne een dwergautootje ontwikkeld, bijgenaamd de regenjas

, waarin Hubs ideaalbeeld van een kleine auto voor het volk naar voren kwam. De auto werd nooit in serieproductie genomen; het enige prototype werd aan een circus verkocht. Later kwam het in het DAF Museum in Eindhoven (Nederland) terecht.

De eerste Variomatic

Achteras met Variomatic van een DAF 55.

Hub van Doorne had in de jaren 50 een Buick aangeschaft met een zogenaamde Dynaflow automatische versnellingsbak. Hij vond de automaat ideaal en wilde deze graag beschikbaar maken voor een groot publiek. De bak was zwaar en niet erg efficiënt, zodat de inbouw in lichte auto’s uitgesloten was.

Van Doorne kreeg naar verluidt inspiratie van de lopende band in zijn fabriek, waar alle machines werden aangedreven door rubber banden. Ook mogelijk is, dat hij een Nederlands eigenbouwsel, de Homemade kocht, waar een voorloper van de variomatic zou zijn ingebouwd. Het boek Dafjes van Jan de Lange meldt dat het zelfs mogelijk is dat de inspiratie van de Variomatic kwam van een Zündapp bromfiets.

De eerste modellen

DAF 600-in-1959-prins-Bertil

Daffodil

Nadat Hub van Doorne de Variomatic uitvond (bijnaam: Het Pientere Pookje), besloot men in 1953 ook personenwagens te gaan bouwen, om de Variomatic daadwerkelijk te kunnen gebruiken. Volgens de Van Doornes moest het een klein autootje worden. Ingenieur Van Brugghen kreeg de technische leiding van het project. In februari 1958 toonde DAF de wereld een volwaardige 4- à 5-persoons auto met automatische transmissie, de beroemde Variomatic, en met een zelf ontwikkelde 2-cilinder 4-taktmotor. De Variomatic was een continu variabele transmissie met twee rubberen riemen die tussen twee schijven traploos nieuwe overbrengingsverhoudingen realiseert. Het was de eerste continu variabele transmissie voor auto’s die ooit in productie werd genomen.

De DAF 600 (1959) was de eerste auto. Bij de presentatie op de AutoRAI was de auto nog niet helemaal productierijp maar toch werden er al 4000 orders geplaatst. De opvolger van de 600, de DAF 750 uit 1961, kreeg een zwaardere motor omdat 22 pk toch wel erg mager was. Naast de 750 werd in 1961 het type DAF Daffodil gepresenteerd. De auto werd in 1963 en 1965 lichtjes bijgewerkt; de modellen kregen de typenummers DAF 31 respectievelijk DAF 32, maar werden bij hun introductie eveneens Daffodil genoemd. Bij de DAF 33 (1967) werd hiervan afgestapt.

Het nieuwe type

DAF 55 uit 1968 met daarachter een DAF 66 uit 1974

1975 Volvo 66, voorheen DAF 66(vanaf 1972)

De DAF 44 (1966) was het zogenaamde “b-type” (De DAF 600 t/m 33 waren van het “a-type”).

De ruimere auto was ontworpen door Michelotti. Met de auto probeerde DAF in de markt te stappen voor grotere auto’s. Om de stap naar de middenklasse te kunnen maken werd de DAF 55 (1967) geïntroduceerd, met een 4-cilinder Renault-motor.

De 55 werd opgevolgd door de DAF 66 in 1972. Deze auto werd vanaf 1975 eveneens geproduceerd onder de merknaam Volvo. De laatste Volvo 66 liep in 1981 van de band. De DAF 46 (1974)

was het laatste nieuwe model van DAF. Het was de minst geliefde DAF, hetgeen te wijten was aan de aandrijving door zijn enkele riem.

DAF had al sinds het begin van de ’70-er jaren gewerkt aan een nieuw, groter model, de DAF 77.

Hoewel de auto nooit verder kwam dan een prototype, was het de basis voor de nauwelijks gewijzigde Volvo 343. Ook dit model werd met behulp van de variomatic aangedreven.

Volvo 343 doorontwikkeling Volvo 77 (1976)

Born

Zie NedCar later in dit blog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

DAF kampte met een productietekort en wilde een nieuwe fabriek bouwen. Omdat het Nederlandse Limburg kampte met een grote werkloosheid doordat de Nederlandse overheid net De Staatsmijnen had gesloten besloot de overheid DAF een grote subsidie toe te kennen wanneer het bedrijf de nieuwe fabriek in Limburg zou laten bouwen. DAF besloot in te gaan op dit aanbod en vestigde een nieuwe fabriek in Born (Nederland). Aanvankelijk zou hier alleen het nieuwe type, de 44 en 55, gebouwd worden. Later zou de complete autoproductie in Born gaan plaatsvinden.

Imago

Hoewel DAF aanvankelijk goed ontvangen werd, hadden de auto’s van DAF gedurende hun gehele bestaan te maken met een imagoprobleem, dat pas jaren later, toen DAF al geen personenauto’s meer maakte, verbeterde.

De eerste deuk die DAF kreeg, kwam van een gat in de Nederlandse wet. Door de DAF aan te passen zodat de auto niet harder kon dan 25 km/u had men geen rijbewijs nodig om de auto te mogen besturen. Al snel kregen deze kruipauto’s een erg negatief imago en daardoor DAF ook. Doordat het toenmalige GAK de auto’s vanwege hun eenvoudige bediening inzette, liep het imago van de auto nog verdere schade op. Zo ontstond de weinig vleiende term “Gak-Daf”. De auto’s hadden bovendien veel last van een (nog steeds bestaand) negatief vooroordeel van het publiek over automatische transmissie. Die zou niet “sportief” zijn. De gedachte was (is) dat alleen mensen die niet in staat zouden zijn fatsoenlijk te schakelen ervoor zouden kiezen: de automaat niet uit overweging van comfort maar uit noodzaak wegens onbeholpenheid van de chauffeur dus. Dat was voor de DAFs zeker waar: de auto vond zijn koperspubliek vooral bij senioren en met name bij oudere vrouwen. Daardoor kreeg het voertuig al snel de bijnaam Truttenschudder met jarretelaandrijving.

Hoewel DAF met bijvoorbeeld de rallycross en het inzetten van Formule auto’s het imago probeerde te verbeteren en later ook sportievere versies op de markt zette (bijvoorbeeld de DAF 55 Marathon),

zou het merk het truttige imago niet meer weten af te schudden.

Het televisieprogramma Ter land, ter zee en in de lucht had in de jaren zeventig het onderdeel achteruitrijden, waarin DAF onverslaanbaar was, doordat de variomatic net zo snel vooruit als achteruit kon rijden (in de achteruit kan zelfs een Ferrari de DAF niet verslaan). Toch kleefde ook hier een negatief gevoel aan: men keek er zo graag naar vanwege de ongelukken, niet omdat DAF de snelste auto ter wereld had.

In het buitenland vertrouwde men de riemaandrijving niet. Men dacht dat de riemen zomaar konden knappen. Hoewel dat langzaam veranderde door deelname aan betrouwbaarheidsritten zou het nooit een sterke verkoper worden buiten Nederland. Automaat-rijden werd als niet-sportief gezien en DAF bood zijn auto’s niet aan met een conventionele versnellingsbak. Pas onder Volvo werden versies van de 343 met een conventionele versnellingsbak geleverd.

Overzicht van personenauto’s

• DAF 600 (1959-1963)
• 
• 
• DAF 750 (1961-1963)
• 
• 
• DAF Daffodil (1961-1967)
• 1961 DAF Daffodil type 30
• 
• 1961 DAF Daffodil type 30
• 
• DAF 33 (1966-1974)
• 
• Fotocollectie DAF 33 en Solex
• 
• DAF 44 (1967-1974) en daarna de
• 
• DAF 46 (1974-1977) © Paul Bennink
• 
• Daf 46 Stationcar
• 
• DAF 55 (1968-1972)
• 
• DAF 55 Coupe 45PS 2
• 
• DAF 55 Rally
• 
• DAF 66 (1972-1975)
• 
• 1975 DAF 66 Marathon Coupé
• 
• Daf 66 Estate

Prototypes en afgeleiden

Voor een kleine fabriek als DAF zijn er enorm veel prototypes gemaakt. Carrosseriebouwers als Michelotti, OSI en andere bouwden op basis van DAF-techniek auto’s.

• DAF Siluro
• 
• DAF Siluro © Alex Miedema
• 
• 
• 
• 
• 
• OSI DAF City
• DAF 77
• 
• 1971 DAF Kalmar 1100
• 
• Daf 33 onderstel opbouw zweden Kalmar
• 
• 
• 
• Kalmar-DAF
• Het Heineken-vat (Een op DAF-techniek gebaseerde kart met een biervat-carrosserie) beter bekend als “variomaton”
• 
• 
• © DAFFanTom
• 
• • DAF Arkla © Steyrman
• 
• DAF Arkla © Steyrman
• DAF ARKLA, 80 gebouwd op basis van DAF 750 in 4 types door: Arkansas Louisiana Gas Company 1964
• 
• 
• 
• ©Steyrman
• 
• 
• DAF Pony, 700 gebouwd in diverse uitvoeringen. 2 prototypes voor Amerikaanse leger met 500 cc

Vrachtwagen met mogelijkheid voor bijpassende aanhangwagen. Trekker met bijbehorende oplegger. Vrachtwagen werd geleverd zonder dak en deuren en kachel. Dus ook als pickup zonder dak. Er is ook een versie met 4-persoons cabine.

• DAF bestelversie. met geblindeerde achter ramen waarvan 2 stuks voor Philips DAF 55 en DAF 66. In Engeland is door een privépersoon een uitvoering gemaakt van DAF 46 bestel en in Zweden een DAF 66 pickup.

VDT

De Variomatic ontwikkeling was niet stopgezet: sinds de jaren zeventig werd er gewerkt aan een opvolger ervan: de Transmatic. Het hart van het systeem was niet langer de rubberen riemen, maar een metalen duwschakelband. De ontwikkeling van de Transmatic werd ondergebracht in een aparte BV Van Doorne’s Transmissie, die in Tilburg (Nederland) gevestigd werd. Volvo meende bij de overname van DAF personenwagen BV ook de eigenaar van dit systeem te zijn geworden. DAF en de Van Doornes ontkenden dit. Het conflict werd voor de rechtbank uitgevochten en uiteindelijk wonnen de Van Doornes de strijd. Volvo bleef de Variomatic onder de naam CVT toepassen in de auto’s die in Born (Nederland) werden geproduceerd. De laatste auto die met dit systeem werd geproduceerd was de Volvo 340 die in 1991van de band rolde. Sindsdien wordt de variomatic alleen nog maar toegepast in de brommobielen waarin gereden mag worden zonder rijbewijs. Van Doorne’s Transmissie werd overgenomen door het Duitse bedrijf Bosch. Inmiddels was de Transmatic leverbaar geworden in verschillende kleine personenwagens als de Fiat Panda, Ford Fiesta, Subaru Justy, Suzuki Alto en de Nissan Micra. Ook de Volvo 440 1.8i was vanaf 1993 leverbaar met een CVT volgens het transmaticsysteem.

Ook grotere auto’s worden tegenwoordig uitgerust met het systeem, fabrikanten als Audi en Nissan gebruiken het ook in hun grotere modellen.

Sport

In de autosport heeft de Variomatic ook indruk gemaakt. Vooral bij de rallycross, waar Jan de Rooy en zijn broer Harry de Rooy met hun DAF 55 Coupés (eerst met vierwielaandrijving, later alleen metachterwielaandrijving) succesrijk waren. Maar ook in de formuleraces werd geëxperimenteerd. DAF zelf deed dat in de Formule 3, maar in de jaren 90 was dat VDT, samen met Williams-Renault.

Bedrijfswagens

Overigens werd de CVT ook gebruikt in bedrijfsvoertuigen, zoals de DAF Pony

1968 Daf pony Sjef Rekko

en de Kalmar-DAF. De Kalmar was een autootje van de Zweedse posterijen op basis van de 44. De Pony was een licht vrachtautootje, aanvankelijk ontworpen voor het Amerikaanse leger.

Chronologisch door de historie Autobussen, Uitvindingen voor het Leger, Vuilniswagens, Opleggers, Trekkers, de DAF MC-139 Amphicar, de DAF M39 Pantserwagen, Bestelwagens, Ambulances, Politiebusjes/wagens, Brandweerwagens, Trucks, Personenwagens,

8 Dafjes op een rij:

1932 DAF autobus met Groenewold autobusopbouw Kenteken B-17783

1934 DAF TRADO

1934 DAF Trado ombouwconstructie

1935 DAF Trado

1935 DAF-TRADO

1936 DAF Autocar-Kromhout met DAF opbouw

1936 DAF BR 28 98 dafmuseum 2 ©AvdVliet

1936 DAF oplegger met REO trekker

1936-Daf-Vroonhoven © Conam

1936 DAF Vroonhoven © Conam

1938 DAF Pendelas-trailers

1939 DAF 15265 3

1939 DAF Amphibie

1939 DAF Amphibie

1939 DAF MC 139

1939 DAF MC 139

1939 DAF MC 139

1939 DAF MC-139 Amphicar 1948cc

1939 DAF MC-139 Amphicar 1948cc

1939 DAF M 39 1

1939 DAF M39 Pantserwagen Chassis DAF YA-328

1939 daf m310 (M39)

1939 M39 Pantserwagen

1939 daf pantserwagens regimenten huzaren © drs. J.A. BOM

1939 DAF Opleggers HD10 met schommelas

1939 DAF Opleggers HD10 met schommelas

1939 DAF Opleggers HD10 met Schommelas

1942 DAF de rijdende regenjas

1942 Daf 26 500

1942 DAF 5605

1942 DAF raincoat ( regenjas)

1942 DAF Regenjas

1942 dafkaart

1942 Chevrolet Trekker met DAF Oplegger

1943 DAF DT 10 prototype 10 tonner 1

1943 DAF DT 10 prototype 10 tonner 1

1946 DAF © Conam

1946 Daf met DAF NS oplegger

1947 Daf A10 PJ-05-05

1947 DAF Kromhout Commandant Asfalt Express

1947 DAF Laadkistenvervoer

1947 DAF Laadkistenvervoer

1947 DAF Laadkistenvervoer

1947 DAF Laadkistenvervoer

1947 DAF met Smit Joure opbouw

1948 DAF 7 STREPER DE SPAR

1948 DAF 7streper

1948 DAF 113

1948 DAF A50 5-tonner. Een echte zevenstreper B-8452A

1948 DAF Cito carr RENOVA H’sum te Eindhoven

1948 DAF die betere tijden gehad heeft

1948 DAF König carrosserie Tekening

1948 Daf nr. 30 met carrosserie van Verheul en een uitschuifbare motor. Daarachter Scania-vabis 64 carrosserie Verheul.

1948 DAF Opleggerbussen

1948 DAF Postkantoor

1948 DAF Trolleybus met Verheul opbouw

1948 DAF-Verheul bus Nederland

1948 medema-daf-ptt-1 © Conam

1948 Mercedes 4000S met DAF oplegger

1948 Verheul carr, op DAF chassis met uitschuif motor

1949 DAF A 414 1

1949 DAF benzine Car. Medema Appingedam

1949 DAF Benzine Medema Appingedam B-16547

1949 DAF Domburg K-7286

1949 Daf met carrosserie van Verheul met uitschuifbare motor. Opname Pathmossingel te Enschede.

1949 DAF met Verheul opbouw Trolleybus  Arnhem

1949 DAF serie 21-30 type B 425-B  Daf nr. 29 met carrosserie Verheul 30 zit-en 16 staanpl

1949 DAF Trolleybussen

1949 DAF Truck Fa v d Hout

1949 DAF vervaardigt een autobuschassis met de Wakesha uitschuifmotor

1949 DAF Vuilniswagen

1949 DAF Zeven streep B-28600

1949 DAF Zevenstreper B-13661A

1949 Daf-Verheul Trolleybus (NB-01-24), Groningen

1950 05 Adv DAF

1950 Brandweer Trucks DAF A40 [1950-1957] RF-50-35

1950 Brandweer trucks DAF A50C360 tankautospuit met Van Bergen opbouw uit 1950 B-39004

1950 Chevrolet met DAF enkelas oplegger

1950 DAF 7 Lijn serie Tapissiere voor Slegers in Helmond

1950 DAF 7 streep ©Steyrman

1950 DAF 7 streper met Greving

1950 DAF 7 van Gend en Loos

1950 DAF 7lijns autubus uit Zeeland K-16986

1950 Daf 7-strepers-LR

1950 DAF 15

1950 DAF 30-50-60

1950 DAF 30-50-60

1950 DAF 30-50-60

1950 DAF 2700 Verheul 2737 NBM

1950 DAF A 10 1

1950 DAF A 10 2

1950 DAF A 10 PTT NA-99-77

1950 DAF A 30 1

1950 DAF A 30-1

1950 DAF A10 Ambulance

1950 DAF A10 bestelwagen

1950 DAF A10 bestelwagen

1950 DAF A10 bestelwagen

1950 DAF A10 bestelwagen enkelbladige folder

1950 DAF A10 bestelwagen enkelbladige folder

1950 DAF A10 Den Bosch

1950 DAF A10 Eindhoven

1950 DAF A10 NF-59-38

1950 DAF A10 Politie

1950 daf a50  PDF

1950 DAF Ambulance 10 3

1950 DAF Ambulance 10 4

1950 DAF Autobus et Cars de Tourisme

1950 DAF Autobus met Van Hool opbouw

1950 DAF Autobus voor de NS met Waukesha uitschuifmotor

1950 DAF Autobus voor de NS met Waukesha uitschuifmotor

1950 DAF B-50

1950 DAF B-50

1950 DAF B1500 autobus uit Zeeland

1950 DAF Bedrijfsauto’s

1950 Daf Bernaards Bergum op Zoom

1950 DAF BESTEL

1950 DAF Bestel Brandweer

1950 DAF Bestelauto folder

1950 DAF BUS URBAIN 76

1950 DAF BUS URBAIN

1950 DAF D50 tapissiere met opbouw van Remmers Tilburg

1950 Daf Brandweer Dennenbos

1950 DAF Medema-daf-ptt-Kantoor

1950 DAF nbm-zeist

1950 DAF A 10 NJ-38-07

1950 DAF Philips TV wagen

1950 DAF Politiebus © DAFFanTom

1950 DAF Produktielijn

1950 DAF Programma

1950 DAF RB 69 76 © arievdvliet

1950 DAF Schommelas-opleggers serie HD

1950 DAF Schommelas-opleggers serie HD

1950 DAF Schommelas-opleggers serie HD

1950 DAF Tekening series 40-50-60

1950 DAF VERHEUL B510S Waukesha 51S

1950 DAF Verheul opbouw voor Jac van Dijk Eindhoven

1950 DAF voor Hazewinkel

1950 DAF Vuilniswagen

1950 Daf Web

1950 DAF А30

1950 DAF, fa. C.C. Faber B-19846

1950 Daf

1950 DAF-a10

1950 DAF-T60

1950 Instructieboekje daf A 30 PDF

1950-75 DAF 750 pick-up ad

1950-75 DAF Het Nederlandse vertrouwensmerk affiche

Tot zover de historie van daf tot en met 1950